Acné

Hoe ontstaat acné?  Is dit een individuele zoektocht of is er een grotere onderliggende oorzaak die hiervoor verantwoordelijk is?  Zou het iets te maken kunnen hebben met ons moderne Westerse voedingspatroon?  Is het puur een probleem van de buitenkant dat kan opgelost worden met uitwendige middelen?

De meeste adviezen om acné te behandelen richten zich niet op de onderliggende oorzaak aan de binnenkant van je lichaam, maar focussen op het probleem langs de buitenkant.  Het symptoom.  En als we dit onderdrukken door de huid proberen te repareren met anti-acne zalfjes en de huid goed schoon te houden, zijn we dan goed bezig?  Het kan misschien een beetje helpen, maar daarnaast is het vooral dweilen met de kraan open. De echte oorzaak van acné heeft namelijk niets met je huid zelf te maken. Dus door het probleem wel bij de bron aan te pakken zorg je ervoor dat je acne een stuk minder wordt of misschien zelfs helemaal verdwijnt.

Dit vraagt mogelijks wel iets meer inspanning dan een wasgel en zalfje smeren, maar zeker de moeite waard!

In deze blog:

• Wat is acné?
• Welke rol speelt insuline?
• Hormonale disbalans?
• Hoe wordt je insuline te hoog?  (wat moet je dus NIET doen met acné)
• Zo bestrijd je acné met voeding zonder andere negatieve bijwerking!

WAT IS ACNÉ?

Acne vulgaris, oftewel puistjes, is één van de meest voorkomende huidproblemen bij tieners en volwassenen. Bij acné raken de talgklieren verstopt, die vervolgens voor een vette en glimmende huid met puistjes zorgen. De verstopte talgklieren kunnen makkelijk gaan ontsteken, omdat de vettige huid een ideale groei omgeving voor bacteriën is. Je immuunsysteem reageert daar op met een ontstekingsreactie met als resultaat die rode zwelling die je niet wil. De kans op ontsteking wordt nog groter als je de puistjes probeert uit te knijpen. Het uitdrukken van puistjes wordt daarom altijd sterk afgeraden, ook omdat je daardoor je huidweefsel beschadigt en dus eerder littekens krijgt.

Het verstoppen van de talgklieren is dus het startschot voor het ontstaan van puistjes en komt meestal doordat je lichaam te veel talg aanmaakt. De productie van talg wordt door je hormonen beïnvloed, en met name door insuline. Insuline is een heel belangrijke hormoon in ons lichaam dat de hoeveelheid suiker/glucose in je bloed reguleert. De sleutel naar het oplossen van huidproblemen ligt bij het normaliseren van je insuline-waarden en dat heeft alles te maken met de hoeveelheid suiker en koolhydraten die je eet.

WELKE ROL SPEELT INSULINE?

Insuline lijkt wel een boosdoener voor ons lichaam.  We kennen het als de oorzaak van diabetes en ook als één van de eerste dingen die je moet aanpakken bij overgewicht.  Een ontregelende insulineafgifte is ook een belangrijke factor in het verouderingsproces.  Maar insuline is noodzakelijk voor de goede gezondheid omdat het zoveel vitale functies bestuurt in het lichaam. Wanneer insuline uit balans is gaat het dus ook op veel plaatsen mis, ook op je huid.  

Normaal gesproken wordt de hoeveelheid insuline in het lichaam nauw gereguleerd door onze alvleesklier (pancreas). Insuline zorgt dat de glucose die je binnen krijgt met je eten wordt opgenomen door de cellen en daar als energie dient. Maar dit systeem wordt overbelast doordat we tegenwoordig zoveel suikers binnenkrijgen met ons eten en doordat we ook de hele dag door eten.  Door een maaltijd met veel suikers of snelle koolhydraten (geraffineerde granen) komt er in één keer een grote hoeveelheid glucose in je bloed en rijst de bloedsuikerspiegel heel snel. De alvleesklier gaat in reactie daarop veel insuline afgeven om te zorgen dat de glucose in je cellen wordt opgenomen. Als dit regelmatig gebeurt worden je cellen door de overload aan insuline steeds ongevoeliger voor insuline. Dit leidt tot insulineresistentie en uiteindelijk diabetes type 2. Uit onderzoeken blijkt dat er een positief verband is tussen acné en het eten van veel snelle suikers.  Mensen met acné hebben vaak last van insulineresistentie. 

Er zijn een aantal mechanismes die er voor zorgen dat een verhoogde insuline spiegel kan leiden tot acné:

1. HET VERHOOGT DE TALGPRODUCTIE

Hoe meer insuline in je bloed, hoe actiever je talgklieren worden en hoe groter de kans op verstopte poriën. Als er veel insuline is aangemaakt, daalt de bloedsuikerspiegel drastisch. Om dit op te vangen scheiden de bijnieren cortisol en androgenen af, wat de lever aanzet tot het aanmaken van glycogeen (bloedsuiker). Ook androgenen stimuleren de talgproductie, wat insulineresistentie een constante aanmoediging van het aanmaken van talg maakt.

2. DE AANMAAK VAN CELLEN WORDT GESTIMULEERD

Insuline is ook een groeihormoon en kan dus de groei van cellen stimuleren. Deze cellen worden vervolgens ook sneller afgescheiden en dit blokkeert de poriën. De huidcellen blijven aan elkaar geplakt zitten wanneer de afsterven, waarna ze klonters vormen die je poriën verstoppen.

3. CHRONISCHE ONTSTEKINGEN

Hoge glucose- en insulineniveaus maken je lichaam vatbaarder voor ontstekingen waardoor de verstopte poriën nog makkelijker ontstoken raken wat de ongewenste rode bultjes oplevert.  Chronische ontstekingen verlagen de insulinegevoeligheid van cellen nabij het ontstoken gebied waardoor het lichaam nog meer insuline gaat aanmaken en het hormoonniveau constant hoog staat. Dit betekent dat wanneer het immuunsysteem achter de bacteriën in de poriën aangaat, de ontsteking te heftig gaat zijn. Dit verandert normaliter onschadelijke mee-eters en kleine puistjes in vervelende, rode, pijnlijke en met pus gevulde cysten.

4. VERMINDERD IMMUUNSYSTEEM

Veel glucose in het bloed heeft ook een negatief effect op de werking van je immuunsysteem. Het kan namelijk de opname van Vitamine C blokkeren. Vitamine C heeft een vergelijkbare chemische structuur als glucose en als er veel glucose in het bloed zit wordt dat opgenomen door de cellen in plaats van de vitamine C.  Vitamine C is heel belangrijk voor witte bloedcellen om virussen en bacteriën te kunnen bestrijden. 

Het gevolg hiervan is dat het lichaam minder energie heeft om terug te vechten tegen virussen en bacteriën. Dus wanneer een acné veroorzakende bacterie het lichaam binnentreedt, neemt het met gemak de regie over de huidcellen over.

5. HORMONALE DISBALANS

Insuline heeft ook weer effect op andere hormonen, onder andere de geslachtshormonen en ook die spelen een rol in het ontstaan van acné. Insuline stimuleert bijvoorbeeld ook de productie van testosteron. Testosteron is nauw betrokken bij de talgproductie en een te veel kan leiden tot een vettere huid en acné. Een teveel aan testosteron kan ook weer leiden tot een verhoogd oestrogeen . Oestrogeen is ook van grote invloed op de gezondheid van de huid. Het beïnvloedt o.a. de dikte van de huid, het vochtgehalte en de productie van collageen wat rimpels voorkomt. Als de geslachtshormonen oestrogeen, testosteron en progesteron uit balans zijn wordt je ook weer vatbaarder voor ontstekingen.

Een te hoge insuline maakt ook dat de concentratie van het hormoon IGF1 stijgt. IGF, insulin like growth factor, wat vrij vertaald ‘op insuline lijkende groeifactor’ betekent, heeft een vergelijkbaar nadelig effect op je huid als insuline doordat het ook de talgproductie stimuleert. Daarnaast zijn het beide krachtige groeihormonen die het groeitempo van de huidcellen verhogen, wat acné stimuleert. 

HORMONALE DISBALANS?

Uit bovenstaande blijkt dat de  groeifactor IGF-1 een belangrijke boosdoener is bij het ontstaan van acné.  Recent werd ook ontdekt dat een verhoogd gehalte aan IGF-1 in het lichaam met name wordt veroorzaakt door bepaalde soorten voeding. Er is vastgesteld dat de aanmaak van IGF-1 wordt vergroot als je veel koolhydraten en suikers eet, omdat de verhoogde insulineproductie die daardoor in het lichaam ontstaat leidt tot een verhoogd IGF-1 gehalte. Maar de belangrijkste ontdekking die wetenschappers hebben gedaan was dat de aanmaak van IGF-1 vooral wordt vergroot als je zuivelproducten eet.  IGF-1 zorgt ook voor botgroei, dus het is ook niet verwonderlijk dat de Nederlanders vaak grote mensen zijn aangezien hun zuivelproductie heel hoog ligt.  Bij Aziatische rassen zien we dit bijvoorbeeld niet, maar daar is de zuivelconsumptie miniem.

Zowel het menselijk lichaam als het lichaam van koeien bevat het hormoon IGF-1. Normaliter overleeft dit hormoon niet erg snel, maar door middel van het homogeniseren van melk worden de vetmoleculen tien tot honderd keer kleiner gemaakt, wat als gevolg heeft dat de kans op behoud van IGF-1 groter wordt.  We kunnen stellen dat onze zuivel vandaag niet zuiver is en dus ook geen hoge voedingswaarde voor het lichaam meer heeft.  Het fabeltje dat melk drinken goed is voor sterke botten kunnen we bij deze dan ook ontkrachten, want in feite onttrekt het net calcium uit je botten als je het algehele proces in kaart brengt. 

HOE WORDT JE INSULINE TE HOOG (WAT MOET JE DUS NIET DOEN MET ACNÉ)

• Veel koolhydraten en suikers eten waardoor je glycogeen voorraden vol zitten zodat je lichaam de suikers niet meer kwijt kan in je cellen. Als we meer glucose binnenkrijgen dan het lichaam nodig heeft voor energie, wordt het overschot aan glucose namelijk als energievoorraad opgeslagen in de lever en de spieren in de vorm van glycogeen.
• Hoe meer de bloedsuikerspiegel stijgt, hoe meer insuline het lichaam afgeeft als signaal voor het lichaam om de glucose in de cellen op te nemen. Omdat we steeds meer suiker zijn gaan eten en tegelijkertijd minder bewegen en energie verbruiken, moet de pancreas steeds vaker en steeds meer insuline afgeven. Met als gevolg dat de insuline receptoren in de cellen steeds ongevoeliger worden voor insuline (insulineresistentie). Als reactie daarop gaat het lichaam steeds meer insuline aanmaken.
• Snelle koolhydraten eten. Dat zijn de suikers maar ook geraffineerde zetmelen zoals witmeel en witte rijst. Deze koolhydraten worden makkelijk opgenomen in je bloed en zorgen voor een snelle bloedsuikerstijging met een hoge insulineproductie tot gevolg.
• Vaak eten. Hierdoor trigger je de alvleesklier om elke keer weer insuline aan te maken, waardoor continu insuline in je bloed aanwezig is.  Het orgaan kan zo uitgeput raken.
• Niet doen aan lichaamsbeweging. Lichamelijke inspanning zorgt ervoor dat je energie verbruikt in de vorm van glucose en je glycogeenvoorraden.  Daardoor is er weer meer ruimte voor opslag van nieuwe glucose. Hoge intensiteit lichaamsbeweging helpt je lichaam daarnaast ook om toxines uit te scheiden, o.a. die in je huidporiën zitten. Hoe meer je zweet, hoe meer je ongewilde vuiligheden uit je porien wegzweet; een sauna of infrarood sauna is dus ook een goede manier om je huid op te schonen.  Door nuchter te bewegen maak je de glycogeenvoorraden eens grondig leeg.
• Zuivel eten. Zuivel stimuleert de aanmaak van het hormoon IGF-1 wat de talgproductie weer verergert.
• Gluten eten. Gluten kunnen je darmwand beschadigen waardoor grotere, onverteerde voedseldeeltjes in je bloedbaan kunnen komen en daar leiden tot een reactie van het immuunsysteem en ontstekingen. Dit draagt bij aan acné.
• Het stresshormoon cortisol is een grote oorzaak van insulineresistentie. Als je stress hebt verhoogt de hoeveelheid glucose in je bloed om te kunnen vechten of vluchten. Bij chronische stress leidt dit tot een constante hoge insuline afgifte.

ZO BESTRIJD JE ACNÉ MET VOEDING

De belangrijkste stap om de echte oorzaak voor acne weg te nemen is dus te zorgen dat je insuline weer in balans komt.  En dat betekent behalve minder zuivel vooral ook minder suikers en koolhydraten eten, en dan met name de snelle koolhydraten vermijden. Een laag-glycemisch dieet volgden toont significante verbeteringen in acné en insulinegevoeligheid.  De glycemische index is een maat voor de snelheid waarmee de suikers uit een voedingsmiddel in het bloed worden opgenomen. Voedingsmiddelen met een hoge glycemische index kun je dus beter laten staan. Het is niet de bedoeling om koolhydraatarm te gaan eten, want koolhydraten zijn een bouwstof die het lichaam nodig heeft, maar koolhydraatbewust is wat ik persoonlijk naar voren schuif.

Koolhydraat bewust gaan eten is in mijn ogen dan ook geen dieet om tijdelijk te gaan toepassen, maar een bewuste lifestyle change die je introduceert op een duurzame manier omdat dit enkel gezondheidsvoordelen oplevert.  Het is belangrijk om de juiste verhoudingen te eten van vetten - koolhydraten en eiwitten.  Het is al zeker niet de bedoeling om jezelf te gaan uithongeren door heel laag in calorieën te gaan eten.  Mijn advies is om eerder nutriënten te tellen in plaats van calorieën.  

Wil je graag persoonlijk advies omtrent de implementatie van een koolhydraatbewust voedingspatroon, aarzel dan niet om mij te contacteren en op basis van een uitgebreide intake maak ik samen met jou een plan met daarin advies over voeding, levensstijl, omgang met stress, supplementen, slaap en beweging.